Page 61 - คาดการณ์พื้นที่เกษตรเสี่ยงภัยแล้งปี2558

52

3.2.2 ปรากฏการณลานีญา
1) ความหมายของปรากฏการณลานีญา

ลานีญา คือ ปรากฏการณที่กลับกันกับเอลนีโญ กลาวคือ อุณหภูมิผิวน้ําทะเลบริเวณ
ตอนกลางและตะวันออกของแปซิฟกเขตศูนยสูตรมีคาต่ํากวาปกติ เนื่องจากลมสินคาตะวันออกเฉียงใตมีกําลัง
แรงมากกวาปกติ จึงพัดพาผิวน้ําทะเลที่อุนจากตะวันออกไปสะสมทางตะวันตกมากยิ่งขึ้น ทําใหบริเวณ
ดังกลาวซึ่งเดิมมีอุณหภูมิผิวน้ําทะเลและระดับน้ําทะเลสูงกวาทางตะวันออกอยูแลวยิ่งมีอุณหภูมิและ

ระดับน้ําทะเลสูงขึ้นไปอีก ปรากฏการณลานีญาเกิดขึ้นไดทุก 2 – 3 ป และปกติจะเกิดขึ้นนานประมาณ 9 –
12 เดือน แตบางครั้งอาจปรากฏอยูไดนานถึง 2 ป (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2546ข)
2) การเกิดปรากฏการณลานีญา
ปรากฏการณลานีญามีความแตกตางจากสภาวะปกติ นั่นคือ ลมสินคาตะวันออกเฉียงใตที่

พัดปกคลุมเหนือมหาสมุทรแปซิฟกเขตรอนมีกําลังแรงมากกวาปกติและพัดพาผิวน้ําทะเลที่อุนจากตะวันออก
ไปสะสมอยูทางตะวันตกมากยิ่งขึ้น ทําใหบริเวณแปซิฟกตะวันตก รวมทั้งบริเวณตะวันออกและตะวันออกเฉียง
ใตของเอเชีย ซึ่งเดิมมีอุณหภูมิผิวน้ําทะเลสูงกวาทางตะวันออกอยูแลวยิ่งมีอุณหภูมิน้ําทะเลสูงขึ้นไปอีก
อุณหภูมิผิวน้ําทะเลที่สูงขึ้นสงผลใหอากาศเหนือบริเวณดังกลาวมีการลอยตัวขึ้นและกลั่นตัวเปนเมฆและฝน

สวนแปซิฟกตะวันออกนอกฝงประเทศเปรูและเอกวาดอรนั้นขบวนการไหลขึ้นของน้ําเย็นระดับลางไปสูผิวน้ํา
(upwelling) จะเปนไปอยางตอเนื่องและรุนแรง อุณหภูมิที่ผิวน้ําทะเลจึงลดลงต่ํากวาปกติดังแสดงในภาพที่ 10

สภาวะปกติ สภาวะลานีญา

ภาพที่ 10 สภาวะปกติ และ สภาวะลานีญา
ที่มา : กรมอุตุนิยมวิทยา (2546ข)

3) ผลกระทบจากปรากฏการณลานีญา

ผลกระทบจากปรากฏการณลานีญาในแตละพื้นที่ของโลกจะไมเหมือนกัน (ภาพที่ 11) ซึ่ง
ขึ้นอยูกับการตอบสนองตอปรากฏการณของแตละพื้นที่ บางแหงฝนมาก บางแหงฝนนอย หรือบางแหงอาจมี
อุณหภูมิสูงขึ้นแตบางแหงมีอุณหภูมิลดลง แตประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต และออสเตรเลียจะมีฝน
โดยเฉลี่ยมากขึ้น ซึ่งอาจมีการอุทกภัยเกิดขึ้นได ทั้งนี้เนื่องจากลมสินคาตะวันออกเฉียงใตที่พัดอยูเปนประจําใน

แปซิฟกเขตรอนทางซีกโลกใต มีกาลังแรงกวาปกติ จึงพัดพาผิวน้ําทะเลที่อุนจากแปซิฟกเขตรอนตะวันออก
บริเวณชายฝงเอกวาดอร เปรู และชิลีตอนเหนือ ไปสะสมอยูทางแปซิฟกเขตรอนตะวันตก บริเวณชายฝง
อินโดนีเซียและออสเตรเลีย มากยิ่งขึ้น จึงทําใหทางแปซิฟกเขตรอนตะวันตกซึ่งแตเดิมมีอุณหภูมิผิวน้ําทะเล
และระดับน้ําทะเลสูงกวาทางแปซิฟกเขตรอนตะวันออกอยูแลวกลับยิ่งมีอุณหภูมิผิวน้ําทะเลและระดับน้ําทะเล

สูงกวาทางแปซิฟกเขตรอนตะวันออกมากขึ้นไปอีก ซึ่งมีผลทําใหทางแปซิฟกเขตรอนตะวันตกมีปริมาณฝนตก
มากขึ้น ขณะที่ทางแปซิฟกเขตรอนตะวันออกจะมีความแหงแลงมากขึ้นเชนกัน นอกจากพื้นที่ในบริเวณเขต