Page 59 - คาดการณ์พื้นที่เกษตรเสี่ยงภัยแล้งปี2558

50

3.2 ปรากฏการณเอลนีโญและลานีญา
3.2.1 ปรากฏการณเอลนีโญ

1) ความหมายของปรากฏการณเอลนีโญ
ปรากฏการณเอลนีโญ หมายถึง การที่ผิวน้ําทะเลบริเวณตอนกลางและตะวันออกของ
มหาสมุทรแปซิฟกเขตรอนอุนขึ้น กระแสน้ําอุนที่ไหลลงทางใตตามชายฝงประเทศเปรู จะเกี่ยวของกับอุณหภูมิ
ผิวน้ําทะเลที่สูงขึ้นทางดานตะวันออก และตอนกลางของแปซิฟกเขตศูนยสูตร โดยจะปรากฏตามชายฝง

ประเทศเอกวาดอร และเปรูเหนือ (บางครั้งประเทศชิลี) การเวียนเกิดซ้ําของปรากฏการเอลนีโญแตชวงเวลาไม
สม่ําเสมอ ซึ่งการเกิดขึ้นแตละครั้งนาน 12 – 18 เดือน (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2546ก)
2) การเกิดปรากฏการณเอลนีโญ
ในสภาวะปกติหรือในสภาวะที่ไมไดเกิดเอลนีโญ ลมสินคาตะวันออกเฉียงใตที่พัดปกคลุม

เหนือมหาสมุทรแปซิฟกเขตรอนในซีกโลกใต จะพัดพาน้ําอุนจากทางตะวันออกมหาสมุทรไปสะสมอยูทาง
ตะวันตก (ดานเอเชีย ออสเตรเลียและอินโดนีเซีย) บริเวณตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟกเขตรอนจึงมีอุณภูมิ
สูง ซึ่งมีผลตอบรรยากาศเหนือบริเวณดังกลาว โดยทําใหมีการกลั่นตัวเปนเมฆและฝนมากขึ้น สวนทางแปซิฟก
ตะวันออก (ประเทศเอกวาดอร ชิลีและเปรู) จะมีการไหลขึ้นของน้ําเย็นระดับลางไปสูผิวน้ํา(Upwelling)ทําให

อุณหภูมิผิวน้ําต่ํา และสงผลใหบริเวณแปซิฟกตะวันออก เกิดความแหงแลง
สําหรับในชวงเกิดปรากฎการณเอลนิโญ ซึ่งเปนปรากฏการณการเปลี่ยนแปลงการ
เคลื่อนที่ของกระแสน้ําอุนฝงตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟก (ตามแนวชายฝงตะวันตกของทวีปอเมริกาใต)

ทําใหนําทะเลบริเวณตอนกลางและชายฝงดานตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟกอุนขึ้นผิดปกติ ซึ่งเกิดจาก
ความแตกตางของความกดอากาศในบริเวณมหาสมุทรแปซิฟกฝงตะวันตก (ประเทศอินโดนีเซีย มาเลเซีย
บรูไนและออสเตรเลีย) กับความกดอากาศในบริเวณมหาสมุทรแปซิฟกฝงตะวันออก (ประเทศเอกวาดอร เปรู
และชิลี) ซึ่งปกติแลวความกดอากาศฝงตะวันออกจะสูงกวาฝงตะวันตก แตในปที่เกิดปรากฏการณเอลนีโญ
ความกดอากาศฝงตะวันตกจะสูงกวาฝงตะวันออก เนื่องจากการออนกาลังของลมสินคาทําใหเกิดคลื่นใตน้ําพัด

พาเอามวลน้ําอุนที่สะสมในฝงตะวันตกเขาไปแทนที่น้ําเย็นในฝงตะวันออก ทําใหผิวน้ําบริเวณแปซิฟก
ตะวันออกอุนขึ้น จึงเกิดเปนบริเวณความกดอากาศต่ํา สงผลใหมีปริมาณฝนตกเพิ่มมากขึ้น ขณะที่แปซิฟกฝง
ตะวันตก เกิดความแหงแลง (ภาพที่ 8)

สภาวะปกติ สภาวะเอลนีโญ
ภาพที่ 8 สภาวะปกติ และสภาวะเอลนีโญ
ที่มา : กรมอุตุนิยมวิทยา (2546ก)