Page 60 - พื้นที่น้ำท่วมซ้ำซาก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

51

3.7 สภาพการเกิดอุทกภัยในลุ่มน้ำ

ื้
ิ
ปัญหาอทกภัยโดยทั่วไปจะมีสาเหตุจากฝนที่ตกหนักในพนที่ลุ่มน้ำ เนื่องมาจากอทธิพลหย่อม
ุ
ความกดอากาศต่ำ พายุหมุนเขตร้อน ร่องมรสุมหรือร่องความกดอากาศต่ำ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
หรือลมมรสุม ตะวันออกเฉียงเหนือ และจากสภาพทางกายภาพภายในลุ่มน้ำ เช่น พนที่ป่าต้นน้ำตอนบน
ื้
ื่
ั
ื้
ถูกทำลาย การขาดแคลนแหล่งกกเก็บน้ำขนาดใหญ่ในพนที่ลุ่มน้ำตอนบน เพอช่วยชะลอน้ำหลาก หรือ
ประสิทธิภาพของระบบระบายน้ำไม่ดีพอ เนื่องจากตื้นเขินหรือถูกบุกรุก มีการก่อสร้างสิ่งกีดขวางทางน้ำ
การเปลี่ยนแปลงสภาพการใช้ที่ดิน เป็นต้น
ุ
สำหรับสภาพการเกิดอทกภัยโดยทั่วไป แบ่งออกได้เป็น 2 ลักษณะ ได้แก อุทกภัยที่เกิดในบริเวณ
่
ื้
ุ
ื้
พนที่ลุ่มน้ำตอนบน และลำน้ำสาขาต่าง ๆ และอทกภัยที่เกิดในพนที่ราบลุ่ม การเกิดอทกภัยในลักษณะแรก
ุ
จะเกิดจากการที่มีฝนตกหนัก และน้ำป่าไหลหลากจากต้นน้ำลงมามาก จนลำน้ำสายหลักไม่สามารถ
ระบายน้ำได้ทัน ประกอบกับมีสิ่งกีดขวางในลำน้ำ เช่น จากเส้นทางคมนาคมขวางทางน้ำ หรืออาคารในลำน้ำ
มีประสิทธิภาพการระบายน้ำไม่ดีพอ เป็นต้น สภาพการเกิดน้ำท่วมจะเป็นลักษณะการท่วมแบบฉับพลัน
จะใช้เวลาท่วมไม่นานนัก ส่วนในลักษณะที่สองจะเกิด บริเวณที่เป็นพนที่ราบลุ่มตอนล่างของลำน้ำ
ื้
สภาพลำน้ำสายหลักแคบ หรือตื้นเขิน ปริมาตรน้ำเกินขีดความสามารถ ความจุของลำน้ำ ความสามารถ
การระบายน้ำไม่ดีเท่าที่ควร ทำให้ไม่สามารถระบายน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลักษณะการท่วมส่วนใหญ่
จะเป็นการท่วมแบบน้ำท่วมขังเป็นเวลานาน ซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายต่อสภาพเศรษฐกิจเป็นอนมาก
ั
(สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์การมหาชน), 2561)

3.7.1 ลุ่มน้ำโขง
ลุ่มน้ำโขงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีสภาพการเกิดอทกภัยใน 2 ลักษณะ คือ อทกภัยที่เกิด
ุ
ุ
ื้
ในบริเวณพนที่ลุ่มน้ำโขงภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน และลำน้ำสาขาต่าง ๆ ซึ่งจะเกิดจากฝนตกหนัก
และน้ำป่าไหลหลากจากต้น น้ำลงมามากจนลำน้ำสายหลักไม่สามารถระบายน้ำได้ทัน เช่น อำเภอภูเรือ
อำเภอท่าลี่ อำเภอเมือง จังหวัดเลย อำเภอ คำชะอี จังหวัดมุกดาหาร ส่วนในลักษณะที่สอง คือ อุทกภัย
ในพนที่ราบลุ่ม มักจะเกิดน้ำท่วมขังเป็นประจำ เนื่องจากปริมาณน้ำหลากเกิดขึ้นในขณะเดียวกันกับ
ื้
ระดับน้ำในแม่น้ำโขงมีระดับสูง จึงทำให้ไม่สามารถระบายน้ำจากที่ลุ่มออกสู่ แม่น้ำโขงได้ เช่น อำเภอโซ่พสัย
ิ
อำเภอพรเจริญ จังหวัดบึงกาฬ อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย อำเภอนาหว้า อำเภอ โพนสวรรค์
อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม เป็นต้น

3.7.2 ลุ่มน้ำมล
ู
สภาพการเกิดอุทกภัยในลุ่มน้ำมูล มีลักษณะที่แตกต่างกันในแต่ละพนที่ขึ้นอยู่กับลักษณะ
ื้
ทางภูมิศาสตร์และที่ตั้ง โดยสามารถสรุปลักษณะการเกิดอุทกภัยของแต่ละจังหวัดในลุ่มน้ำมูลได้ ดังนี้

ุ
1) จังหวัดนครราชสีมา บริเวณที่เกิดอทกภัยเป็นบริเวณที่อยู่ริมฝั่งแม่น้ำมูลทั้งสองฝั่ง
ตั้งแต่ท้ายลำตะคองจนไปจบลำน้ำมูลที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ โดยจะมีการเอ่อท่วมในบริเวณที่มี
ลำน้ำสาขาไหลมาบรรจบกับลำน้ำสายหลัก ซึ่งมักจะระบายไม่ทันในช่วงที่น้ำมาพร้อม ๆ กัน แต่จะเกิดขึ้น
ในระยะเวลาสั้น

2) จังหวัดบุรีรัมย์ มีสภาพการเกิดอทกภัยจากแม่น้ำมูลล้นตลิ่งในบริเวณอำเภอสตึก
ุ
แต่ไม่รุนแรงมากนัก