Page 19 - พื้นที่น้ำท่วมซ้ำซาก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

10

ทำให้ดินมีปริมาณของอนุภาคทรายสูง นอกจากสาเหตุทางธรรมชาติแล้ว ยังพบว่ากิจกรรมของมนุษย์
ก็ส่งผลต่อระดับความอดมสมบูรณ์ของดิน โดยในอดีตมากกว่า 50 ปีที่ผ่านมา ภาคนี้มีการเปลี่ยนแปลง
ุ
ื่
การใช้ที่ดินจากระบบนิเวศป่าไม้ เพอทำการเกษตร โดยเฉพาะระบบการเกษตรเชิงเดี่ยว ซึ่งเป็นระบบที่
ขาดการปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดิน และอนุรักษ์ดินและน้ำอย่างพอเพียง ทำให้ดุลยภาพของธาตุอาหาร
ิ
เปลี่ยนแปลงไปในทางลบ ดินเกิดการกร่อน และการชะล้างธาตุอาหารสูง ปริมาณอนทรียวัตถุในดินลดลง
ส่งผลทำให้ผลผลิตลดลง ประกอบกับการที่มีจำนวนประชากรเพมขึ้น และต้องการทำการเกษตร เพอค้าขาย
ิ่
ื่
ิ่
ุ
มากขึ้น ทำให้มีการบุกรุกพนที่ป่าเพมขึ้น ดินมีความอดมสมบูรณ์ลดลง และดินเกิดสภาพเสื่อมโทรมเพมขึ้น
ื้
ิ่
ุ
อย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม ในบางพนที่ของดินภาคนี้ ยังมีพนที่ที่มีความอดมสมบูรณ์ในระดับปานกลาง
ื้
ื้
และระดับสูง คิดเป็นร้อยละ 28.03 และ 0.45 ของจำนวนข้อมูลทั้งหมดของภาค ตามลำดับ ซึ่งโดยมาก
ในบริเวณที่ลุ่มใกล้แม่น้ำมูล แม่น้ำชี และแม่น้ำสายหลัก ๆ ของภาค (กรมพัฒนาที่ดิน, 2564)
2.5 ทรัพยากรน้ำและแหล่งน้ำ
ลุ่มน้ำหลักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมี 3 ลุ่มน้ำใหญ่ ได้แก่ ลุ่มน้ำโขง ลุ่มน้ำมูล และลุ่มน้ำชี
(สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ, 2564)

ื้
2.5.1 ลุ่มน้ำโขง มีพนที่ของลุ่มน้ำประมาณ 57,189 ตารางกิโลเมตร หรือ 35,742,875 ไร่
คิดเป็นร้อยละ 11.12 ของพนที่ ทั้งประเทศ สภาพโดยทั่วไปเป็นพนที่ราบสูง มีเทือกเขาเพชรบูรณ์
ื้
ื้
ดงพญาเย็น ภูพาน และพนมดงรัก อยู่ทางทิศใต้ และทิศตะวันตกของลุ่มน้ำ ครอบคลุมพ้นที่ใน
ื
จังหวัดกาฬสินธุ์ เชียงราย นครพนม บึงกาฬ พะเยา พษณุโลก เพชรบูรณ์ มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอด
ิ
็
ุ
เลย สกลนคร หนองคาย หนองบัวลำภู อำนาจเจริญ อุดรธานี และอบลราชธานี แม่น้ำโขงมีความยาว
ทั้งสิ้น 4,173 กิโลเมตร แบ่งเป็นแม่น้ำโขงตอนบน มีความยาวประมาณ 1,800 กิโลเมตร และ
แม่น้ำโขงตอนล่าง ซึ่งมีความยาวประมาณ 2,373 กิโลเมตร

2.5.2 ลุ่มน้ำชี มีพ้นที่ของลุ่มน้ำประมาณ 49,130 ตารางกิโลเมตร หรือ 30,706,169 ไร่
ื
คิดเป็นร้อยละ 9.56 ของพ้นที่ทั้งประเทศ สภาพโดยทั่วไปเป็นเทือกเขาสูง ทางทิศตะวันออกและ
ื
ทิศเหนือคือเทือกเขาภูพาน ทิศตะวันตกคือเทือกเขา ดงพญาเย็น ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำชีและ

ื้
แม่น้ำสาขาที่สำคัญหลายสาย ส่วนพนที่ตอนกลางเป็นที่ราบถึงลูกคลื่น ลอนและมีเนินเล็กน้อยทางตอนใต้
ื้
ของลุ่มน้ำ ครอบคลุมพนที่ในจังหวัดกาฬสินธุ์ ขอนแก่น ชัยภูมิ นครราชสีมา เพชรบูรณ์ มหาสารคาม
ุ
ุ
มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอด ลพบุรี เลย ศรีสะเกษ สกลนคร หนองบัวลำภู อดรธานี และ อบลราชธานี
็
ลำน้ำสายหลัก คือ แม่น้ำชี ซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากยอดเขาในแนวเทือกเขาเพชรบูรณ์ ในเขตอำเภอเกษตรสมบูรณ์
จังหวัดชัยภูมิ มีความยาวประมาณ 830 กิโลเมตร สภาพภูมิประเทศของลุ่มน้ำชี ประกอบไปด้วย
เทือกเขาสูงทางทิศตะวันออกและทิศเหนือ คือ เทือกเขาภูพาน ทิศตะวันตกคือเทือกเขาดงพญาเย็น
ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำชีและแม่น้ำสาขาที่สำคัญหลาย สาย ส่วนพนที่ตอนกลางเป็นที่ราบถึงลูกคลื่นลอน
ื้
และมีเนินเล็กน้อยทางตอนใต้ของลุ่มน้ำ ลำน้ำสายหลัก คือ แม่น้ำชี ลำน้ำสาขาที่สำคัญ คือ น้ำพรม

น้ำพอง น้ำเชิญ ลำปาว และน้ำยัง

2.5.3 ลุ่มน้ำมล ลุ่มน้ำมูลตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพนที่ประมาณ 71,072 ตารางกิโลเมตร
ื้
ู
หรือประมาณ 44,419,738 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 13.83 ของพนที่ทั้งประเทศ ทางตอนบนของลุ่มน้ำ
ื้
มีสภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบสูง มีเทือกเขาบรรทัดและพนมดงรักเป็นแนวยาวอยู่ทางทิศใต้