Page 65 - การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์และสำรวจระยะไกล เพื่อปรับปรุงฐานข้อมูลการชะล้างพังทลายของดิน ในพื้นที่การเกษตรภาคใต้

55

3. การประเมินค่าปัจจัยความลาดชันของพื้นที่
ปัจจัยความลาดชันของพื้นที่ (slope length and steepness factor : LS-factor ) เป็นการศึกษา

ความสัมพันธ์ของปัจจัยที่มีผลต่อการสูญเสียดินในแปลงทดลองที่กระทำอย่างต่อเนื่องในสภาพแวดล้อม
หลากหลายเป็นระยะเวลานาน ทำให้สามารถพัฒนาสมการทางคณิตศาสตร์เพื่อใช้คำนวณค่าของปัจจัย
LS – factor สำหรับใช้กับสมการการสูญเสียดินสากล เนื่องจากค่าการสูญโเสียดินที่คำนวณได้จากสมการ
การสูญเสียดินสากลมักมีค่าสูงกว่าค่าที่วัดได้จริง และส่งผลต่อการคำนวณค่าการสูญเสียดินมากกว่าปัจจัย

อื่น กรมพัฒนาที่ดินจึงทำการศึกษาเปรียบเทียบการคำนวณค่าปัจจัย 2 ปัจจัย ได้แก่

ค่าปัจจัยความยาวของความลาดเท (L-factor)
ค่าปัจจัยความยาวของความลาดเทในสมการสูญเสียดิน คือ ตัวเลขแสดงสัดส่วนการสูญเสียดินต่อหน่วย
ความยาวของความลาดชัน เป็นความสัมพันธ์ระหว่างความยาวของความลาดเทและการชะล้างพังทลาย
แบบแผ่น (Sheet erosion) และการชะล้างแบบริ้ว (Rill erosion) ไม่นับรวมถึงการชะล้างพังทลายแบบ

อื่น ปัจจุบันกรมพัฒนาที่ดินใช้สมการที่ใช้ในการคำนวณค่าปัจจัยความลาดเท (L-factor) โดย
Wischmeier และ Smith ในปี ค.ศ. 1957 (USDA, 1997) คือ

L = (λ / 22.13) m

เมื่อ L คือ ค่าปัจจัยความยาวของความลาดเท

Λ คือ ค่าความยาวความลาดชัน (เมตร)
22.13 คือ ความยาวของแปลงทดลองมาตรฐาน

m คือ ตัวเลขยกกำลังซึ่งผันแปรตามความลาดชัน

การคำนวณค่า L-factor สำหรับพื้นที่ลาดชัน 0-5 เปอร์เซ็นต์ กำหนดค่า m ที่แนะนำจาก Wischmeier
et al. (1978) ดังนี้ พื้นที่ลาดชัน 5-21 เปอร์เซ็นต์ ใช้คำแนะนำจาก McCool et al. (1987) และ Toxopeus
(TIC, 1997) ดังนี้

L = (λ / 22.13) 0.2 สำหรับพื้นที่ลาดชัน 0 - 1.0 %

L = (λ / 22.13) 0.3 สำหรับพื้นที่ลาดชัน 1.1 - 3.0 %

L = (λ / 22.13) 0.4 สำหรับพื้นที่ลาดชัน 3.1 - 5.0 %

L = (λ / 22.13) 0.5 สำหรับพื้นที่ลาดชัน 5.1 - 21.0 %

L = (λ / 22.13) 0.7 สำหรับพื้นที่ลาดชันมากกว่า 21 %

ค่าปัจจยความชัน (S-factor)
ั
ค่าปัจจัยความชัน คือ ตัวเลขแสดงสัดส่วนของการสูญเสียดินต่อหน่วยความชัน เป็นความสัมพันธ์
ระหว่างความชันต่อการชะล้างพังทลายของดินแบบแผ่น (Sheet erosion) และการชะล้างพังทลายแบบริ้ว

(Rill erosion) ไม่นับรวมถึงการชะล้างพังทลายแบบอื่น ปัจจุบันกรมพัฒนาที่ดินใช้สมการที่ใช้ในการคำนวณ
ค่าปัจจัยความความชัน (S-factor) สำหรับพื้นที่ 0-9 เปอร์เซ็นต์ ใช้สมการ Wischmeieier and Smith
(1978) และพื้นที่ลาดชัน 0-9 เปอร์เซ็นต์ ใช้สมการแนะนำโดย Meijerink (Huizing, 1992) ดังนี้