Page 60 - การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์และสำรวจระยะไกล เพื่อปรับปรุงฐานข้อมูลการชะล้างพังทลายของดิน ในพื้นที่การเกษตรภาคใต้

50

2. การประเมินค่าปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน
ปัจจัยความคงทนต่อการชะล้างพังทลายของดิน (Soil erodibility factor , K-factor) เป็นค่าปัจจัย

ความคงทนของดินต่อการถูกกร่อนดิน โดยวัดออกมาเป็นตัวเลข เป็นอัตราการสูญเสียดินต่อหนึ่งหน่วยของ
ดัชนีการชะล้างพังทลาย (erosion index) ค่า K คำนวณได้จาก

K = A / EI

เมื่อ K คือ ค่าปัจจัยความคงทนต่อการชะล้างพังทลายของดิน

A คือ ตัวเลขปริมาณการสูญเสียดินที่ตรวจได้จากแปลงทดลอง

EI คือ ค่าตัวเลขปัจจัยการชะล้างพังทลายของฝน

วิธีสร้างชั้นข้อมูลปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน
1) เตรียมข้อมูลพื้นฐาน โดยใช้แผนที่ชุดดิน ปี พ.ศ.2561 ซึ่งอยู่ในรูปแบบระบบสารสนเทศ
ภูมิศาสตร์ มาตรา 1:25,000 จากกองสำรวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน กรมพัฒนาที่ดิน

2) กำหนดค่าปัจจัย K โดยกรมพัฒนาที่ดินได้มีการศึกษาค่าปัจจัย K ของดินในประเทศไทยจาก

แผนภาพ Nomograph โดยอาศัยข้อมูลสมบัติดิน 5 ประการ ของตัวแทนชุดดิน (soil series) ที่มีการเก็บ
ตัวอย่างดินมาวิเคราะห์สมบัติในห้องปฏิบัติการ โดยปัจจัยสมบัติดินที่มีผลต่อค่าปัจจัยความคงทนของดิน
ได้แก่ (1) ค่าผลรวมเปอร์เซ็นต์ดินทรายแป้งและเปอร์เซ็นต์ดินทรายละเอียดมาก (%silt + %very find

sand) (2) เปอร์เซ็นต์ทราย (%sand) (3) เปอร์เซ็นต์อินทรียวัตถุ (%organic matter) (4) โครงสร้างของ
ดิน (soil structure) (5) การซาบซึมน้ำของดิน (permeability) (รูปภาคผนวกที่ 2)

รูปภาคผนวกที่ 2 แผนภาพ Nomograph แสดงความสัมพันธ์ของสมบัติดิน 5 ประการ กับค่าปัจจัย K

3) ประเมินค่า K โดยยึดถือค่าปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน (K-factor)
ของกรมพัฒนาที่ดิน (2526) ทำการประเมินโดยแบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 ส่วน คือ พื้นที่สูง และพื้นที่ราบ
ซึ่งพื้นที่แต่ละส่วนมีรายละเอียดของข้อมูลที่ได้จากการสำรวจแตกต่างกัน ดังแสดงในตารางภาคผนวกที่ 1