Page 31 - การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์และสำรวจระยะไกล เพื่อปรับปรุงฐานข้อมูลการชะล้างพังทลายของดิน ในพื้นที่การเกษตรภาคใต้

22

โดยพื้นที่ที่พบการสูญเสียดินรุนแรงมากที่สุด (มากกว่า 20 ตันต่อไร่) คิดเป็นร้อยละ 6.92 ของเนื้อที่
ภาคใต้ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่จังหวัดยะลา มีเนื้อที่ 486,764 ไร่ รองลงมาคือจังหวัดชุมพร มีเนื้อที่ 410,884 ไร่

กล่าวคือลักษณะภูมิประเทศของภาคใต้มีสภาพภูมิประเทศที่แตกต่างจากภาคอื่น ๆ มีลักษณะเป็นที่ราบ
ชายฝั่งทะเล ถูกขนาบด้วยทะเลทั้งสองฝั่ง มีภูเขาสูงสลับกับภูเขาเตี้ยเป็นแกนกลาง ประกอบกับปริมาณน้ำฝน
ที่มากกว่าภาคอื่น ๆ พื้นที่ที่มีความลาดชันสูงระดับความรุนแรงของการสูญเสียดินย่อมรุนแรงมากขึ้น ส่งผลให้
บริเวณดังกล่าวอาจได้รับผลกระทบจากการชะล้างพังทลายของดินระดับรุนแรง สูงกว่าบริเวณอื่น ๆ ของ

ประเทศไทย เช่น จังหวัดยะลา จังหวัดระนอง จังหวัดชุมพร จังหวัดพังงา และจังหวัดสุราษฎร์ธานี

3.5 พื้นที่การเกิดชะล้างพังทลายของดิน
จากการวิเคราะห์ค่าการสูญเสียดินโดยสมการการสูญเสียดินสากล (Universal Soil Loss Equation :
USLE) คำนวณค่าการสูญเสียดิน โดยใช้เทคนิคสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ช่วยในการจัดการข้อมูล
และทำแผนที่ตามแบบจำลองคณิตศาสตร์ของสมการการสูญเสียดินสากล โดยใช้ 6 ปัจจัย คือ ค่าปัจจัย

การชะล้างพังทลายของฝน ค่าปัจจัยความคงทนต่อการสูญเสียดิน ค่าปัจจัยความยาวของความลาดเท
ค่าปัจจัยความชัน ค่าปัจจัยการจัดการพืช ค่าปัจจัยการป้องกันการพังทลายของดิน แล้วทำการจัดชั้นความ
รุนแรงของการสูญเสียดิน 5 ระดับ แล้วจัดทำเป็นแผนที่การชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ทำการเกษตร

นอกเขตพื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมายรายจังหวัด พร้อมทั้งสำรวจข้อมูลภาคสนาม โดยการสุ่มตรวจในสภาพพื้นที่
จริงเพื่อตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล และปรับแก้เพื่อให้ข้อมูลมีความถูกต้องมากยิ่งขึ้น แล้วจัดทำแผนที่
พื้นที่เสี่ยงต่อการสูญเสียดินรายจังหวัด ในพื้นที่ภาคใต้ พบว่ามีเนื้อที่เสี่ยงต่อการสูญเสียดินในพื้นที่
ทำการเกษตรทั้งหมด 25,213,197 ไร่ โดยสามารถแบ่งพื้นที่เสี่ยงต่อการสูญเสียดินออกเป็น 5 ระดับ
ส่วนใหญ่มีระดับน้อย (0 - 2 ตันต่อไร่ต่อปี) จำนวน 14,426,081 ไร่ รองลงมาคือระดับปานกลาง

(2 - 5 ตันต่อไร่ต่อปี) จำนวน 5,928,475 ไร่ ระดับรุนแรง (5 - 15 ตันต่อไร่ต่อปี) จำนวน 3,303,076 ไร่
ระดับรุนแรงมากที่สุด (มากกว่า 20 ตันต่อไร่ต่อปี) จำนวน 1,213,341 ไร่ และระดับรุนแรงมาก (15 - 20
ตันต่อไร่ต่อปี) จำนวน 342,224 ไร่ ตามลำดับ รายละเอียดตามตารางที่ 6

ตารางที่ 6 จำนวนเนื้อที่แยกตามระดับชั้นความรุนแรงของพื้นที่เสี่ยงการสูญเสียดินในพื้นที่ทำการเกษตร
ของภาคใต้ ปี 2566

ระดับชั้นความรุนแรงของพื้นที่เสี่ยงการสูญเสียดิน เนื้อที่ (ไร่) ร้อยละ

ชั้น 1 ระดับน้อย อัตราการสูญเสียดิน 0-2 ตันต่อไร่ต่อปี 14,426,081 57.22

ชั้น 2 ระดับปานกลาง อัตราการสูญเสียดิน 2-5 ตันต่อไร่ต่อปี 5,928,475 23.51

ชั้น 3 ระดับรุนแรง อัตราการสูญเสียดิน 5-15 ตันต่อไร่ต่อปี 3,303,076 13.10

ชั้น 4 ระดับรุนแรงมาก อัตราการสูญเสียดิน 15-20 ตันต่อไร่ต่อปี 342,224 1.36

ชั้น 5 ระดับรุนแรงมากที่สุด อัตราการสูญเสียดินมากกว่า 20 ตันต่อไร่ต่อปี 1,213,341 4.81

รวม 25,213,197 100.00