Page 9 - การประเมินพื้นที่แล้งซ้ำซากจังหวัดกาญจนบุรี

บทที่ 1
บทนำ

1.1 หลักการและเหตุผล

ิ
ภัยแลงเปนปรากฏการณที่กอใหเกดความเสียหายทั้งชีวิตและทรัพยสินเปนอยางมาก โดยปญหา

ที่เกิดขนคือ การขาดแคลนน้ำเพอการอปโภคและทำการเกษตรในพนที่ตาง ๆ นอกจากภัยแลง
ึ้
ื่
ุ
ื้

ิ
จะเกดขึ้นเองตามธรรมชาติแลว ยังอาจเกดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอมที่เปนผลจาก
ิ
การกระทำของมนุษยทำใหเกิดความเสียสมดุลดานระบบนิเวศวทยาของพื้นที่ตนน้ำ ซึ่งสงผลกระทบ
ิ
ื้
้

้
โดยตรงตอปริมาณน้ำในพนที่ลุมนำและยังมีผลกระทบโดยออมกับปริมาณนำฝน ประกอบกับสภาวะ
ของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยรวมของโลก (Climate Change) ที่มีความแปรปรวนและ
ี
มีความซับซอนสงผลใหปรากฏการณเอลนีโญ (El Nino) มความรุนแรงมากยิ่งขึ้น สงผลใหปริมาณ
น้ำฝนของประเทศไทยมีแนวโนมจะต่ำกวาปกติ ในขณะที่อุณหภูมิของอากาศจะสูงกวาปกติ สงผลให
ภัยแลงทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะประเทศไทยประชากรสวนใหญเปนเกษตรกรและเปน
เกษตรน้ำฝนตองอาศัยน้ำฝนเปนหลัก เมื่อพื้นที่ในการทำการเกษตร ไดรับผลกระทบจากภัยแลง
โดยตรง เนื่องจากดินขาดความชื้น พืชขาดน้ำ พชหยุดการเจริญเติบโต ทำใหผลผลิตเสยหาย มีปริมาณ
ี
ื
และคุณภาพลดลง สวนใหญภยแลงที่มีผลตอการเกษตร มักเกดในฤดูฝนที่มีฝนทิ้งชวงเปนเวลานาน
ั
ิ
ั

ิ
ี้
สาเหตุเหลานเมื่อเกดรวมกบการใชประโยชนที่ดินไมเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ดวยแลว ยิ่งกอใหเกิดปญหา
การขาดแคลนน้ำมากยิ่งขึ้น

จังหวัดกาญจนบรี เปนจังหวัดที่ประสบภัยแลงเปนประจำ และยิ่งทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น จะเห็นไดวา
ุ
ื่
การประกาศจังหวัดประสบภัยแลงของกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัยและหนวยงานอน ๆ

ู
ั
ในแตละครงมักจะมีชือของจังหวดกาญจนบุรีอยบอยครังจนไดรับการขนานนามวา “อสานแหงภาคกลาง”

้


ี
้
่
ั
ั
โดยเฉพาะบริเวณทางทิศตะวนออกเฉียงเหนือของจังหวัด ซึ่งประกอบดวย 5 อำเภอจาก 13 อำเภอ
ไดแก อำเภอบอพลอย อำเภอหวยกระเจา อำเภอเลาขวัญ อำเภอหนองปรือ และอำเภอพนมทวน

โดยภยแลงทเกิดขึ้นมีหลายสาเหตุดวยกัน ทั้งปญหาปริมาณน้ำฝนไมเพียงพอ การกระจายตัวของฝน
ั
ี่
ื
ไมทั่วถึง ฝนทิ้งชวง มีเนื้อดินในพ้นที่ทำการเกษตรสวนใหญเปนดินทรายทำใหความสามารถที่จะ
ุ
ื
อมน้ำของดินต่ำ สภาพการใชที่ดินสวนใหญเปนพชไรและเปนพื้นที่เกษตรน้ำฝน ทำใหเสี่ยงตอการ
่
้

ี
ไดรับผลกระทบเปนประจำ กอใหเกดความเสียหายตอพืนทเกษตรกรรมเปนวงกวาง
ิ



ู
ื้
ดังนั้น การศึกษาในครั้งนี้ไดนำระบบสารสนเทศภมิศาสตรมาใชเพื่อกำหนดขอบเขตพนที่แลงซ้ำซาก
จังหวัดกาญจนบุรี โดยวิเคราะหปจจัยตาง ๆ ที่มีผลตอการเกดแลงซ้ำซาก ไดแก ปริมาณน้ำฝนรายป
ิ
(ยอนหลัง 10 ป) พ้นที่เขตชลประทาน ระยะทางจากแหลงน้ำผิวดิน (buffer) ความสามารถในการ
ื
อมน้ำของดิน ความลาดชันของพนท และสภาพการใชที่ดินซึ่งเปนตัวบงชี้ถึงความตองการน้ำของพืช

ุ
ี่
ื้
ื้
ื่

เพอกำหนดขอบเขต และระดับความรุนแรงของพนที่แลงซ้ำซากซึ่งจะเปนขอมูลพนฐานในการวางแผน

ื้
การจัดการพื้นที่เกษตรกรรมอยางยั่งยืนตอไป