Page 9 - น้ำท่วมซ้ำซาก 10 จังหวัดภาคเหนือ

1

บทที่ 1

บทน า

1.1 หลักการและเหตุผล

น้้าท่วมหรืออุทกภัย เป็นภัยที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อประเทศอย่างมากไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจ

โดยรวมของประเทศ ชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนโดยเฉพาะกับภาคการเกษตรซึ่งได้รับความเสียหายเป็น

จ้านวนมาก ปัจจุบันการเกิดอุทกภัยในประเทศไทย พบว่า เกิดขึ้นเป็นประจ้าทุกปีในทุกภาคของประเทศและมี

แนวโน้มเพิ่มมากขึ้นตามสภาวะการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติโดยไม่

ค้านึงถึงสมดุลทางระบบนิเวศท้าให้เกิดความเสื่อมโทรมของทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม โดยมีโอกาสเกิดขึ้นได้

ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงต้นเดือนมกราคม และบางพื้นที่อาจประสบเหตุการณ์ดังกล่าวมากกว่า 1 ครั้งในรอบปี

ลักษณะของการเกิดน้้าท่วม มีความรุนแรงและมีรูปแบบต่างๆกัน ขึ้นอยู่กับลักษณะภูมิประเทศ

และสภาพพื้นที่โดยการเกิดน้้าท่วมแบ่งออกได้เป็น 2 ลักษณะใหญ่ๆ คือ น้้าป่าไหลหลากหรือน้้าท่วมฉับพลัน

มักเกิดขึ้นในที่ราบต่้าหรือที่ราบลุ่มบริเวณใกล้เชิงภูเขาเนื่องจากฝนตกหนักเหนือภูเขาต่อเนื่องเป็นเวลานาน

โดยปริมาณน้้าจ้านวนมากเคลื่อนตัวอย่างรวดเร็วจากที่สูงลงสู่พื้นที่ต่้าก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและ

ทรัพย์สินของประชาชน และส่งผลต่อเศรษฐกิจของประเทศหากบริเวณดังกล่าวเป็นแหล่งเศรษฐกิจที่ส้าคัญ

ส่วนลักษณะที่สอง ได้แก่ น้้าท่วมหรือน้้าท่วมขัง เป็นลักษณะของอุทกภัยที่เกิดขึ้นจากปริมาณน้้าสะสมจ้านวน

มากที่ไหลบ่าในแนวระนาบจากที่สูงไปยังที่ต่้า หรือปริมาณจ้านวนมากที่เกิดจากฝนตกหนักต่อเนื่องที่ไหลลงสู่

ล้าน้้าหรือแม่น้้ามีปริมาณมากจนระบายลงสู่ลุ่มน้้าด้านล่างหรือออกสู่ปากน้้าไม่ทัน ท้าให้เกิดสภาวะน้้าเอ่อล้น

ตลิ่งเข้าท่วมที่อยู่อาศัยและพื้นที่การเกษตรได้รับความเสียหาย ถนน หรือสะพานอาจช้ารุด ทางคมนาคมถูกตัด

ขาด หรือเป็นสภาพน้้าท่วมขังในเขตเมืองใหญ่ที่เกิดจากฝนตกหนักต่อเนื่องเป็นเวลานาน มีสาเหตุมาจากระบบ

การระบายน้้าไม่ดีพอ มีสิ่งก่อสร้างกีดขวางทางระบายน้้าหรือเกิดน้้าทะเลหนุนสูงกรณีพื้นที่อยู่ใกล้ชายฝั่งทะเล

โดยระดับความรุนแรงขึ้นอยู่กับระยะเวลาและระดับความสูงของน้้าที่ท่วมแช่ขัง

ในอดีตที่ผ่านมากรมพัฒนาที่ดินได้ด้าเนินการจัดท้าแผนที่น้้าท่วมซ้้าซาก ซึ่งใช้เป็นฐานข้อมูลใน

การวางนโยบายการพัฒนาพื้นที่การเกษตรและแนวทางการใช้ประโยชน์ที่ดินเชิงพื้นที่ซึ่งมีความถูกต้องใน

ระดับหนึ่งแต่เนื่องจากในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินประกอบกับการ

เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในปัจจุบัน ท้าให้เกิดอุทกภัยขึ้นบ่อยครั้งและทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นทุกปี

ดังนั้นการน้าเทคโนโลยีที่ทันสมัย เช่น ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ข้อมูลการส้ารวจระยะไกล การใช้

แบบจ้าลอง ข้อมูลทางสถิติมาประยุกต์ใช้ในการจัดท้าฐานข้อมูลและปรับปรุงแผนที่น้้าท่วมซ้้าซากให้มีความ