Page 9 - การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณน้ำฝนกับความชื้นในดินของพื้นที่เสี่ยงภัยแล้ง จังหวัดสระแก้ว

บทที 1
่
บทนำ

1.1 หลักการและเหตุผล
ทรัพยากรดินนับเปนปจจัยการผลิตในภาคการเกษตรโดยเปนแหลงเพาะปลูกพืช จากการสำรวจ

ี
สภาพการใชที่ดินของกรมพัฒนาที่ดิน พบวาประเทศไทย มีพื้นที่ทำการเกษตร 177,986,476 ไร (กรมพัฒนาท่ดิน,
ี่

2564) แตมีพื้นที่ชลประทานเพียง 27,254,444 ไร (กรมชลประทาน, 2564) จะเห็นไดวาพื้นทเกษตรกรรมสวนใหญ
อยูนอกเขตชลประทาน ซึ่งสภาพพื้นที่การเกษตรที่อาศัยน้ำฝนในการเพาะปลูก มักประสบภัยแลงซ้ำซาก

ิ
เปนประจำเกือบทุกป หากพื้นที่ดังกลาวเปนพื้นที่เงาฝน (Rain shadow) ปริมาณจะฝนตกนอยกวาปกต

ู




ู
ไมเพียงพอตอความตองการ หรือ ฝนไมตกตองตามฤดกาล ปริมาณน้ำจึงไมเพียงพอตอการเพาะปลก ทำใหเกิด

การขาดแคลนน้ำ สงผลใหพื้นที่เกษตรที่เกิดภัยแลงซ้ำซากเปนประจำ (ตั้งแต 6 ครั้งขึ้นไปในรอบ 10 ป)
มีเนื้อที 2,620,064 ไร (กรมพัฒนาที่ดิน, 2561) นอกจากนีการเกิดปรากฏการณเอลนีโญกำลงออน (Weak El Nino)
่

้
ั
และปรากฏการณ Positive Indian Ocean Dipole (Positive IOD) (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2562) ทำใหสภาพอากาศ
่
ี

่
ิ
ของประเทศไทยเปลยนแปลง โดยเฉพาะอยางยงการกระจายตวของฝน ภัยแลงที่กอใหเกิดความเสียหายอยางมาก
ั
ไดแก ฝนแลงที่เกิดในชวงฤดูฝน หากเกษตรกร ไมคำนึงถึงชนิดพืชที่ปลูก หรือการกำหนดชวงที่เหมาะสม
ิ


้
ู
ในการปลกพืชอาจกระทบตอฝนทงชวงได 
การคาดการณภัยแลงเปนสิ่งที่สำคัญในการรับมือกับปญหาสภาพภูมิอากาศที่จะเกิดขน
ึ
้

แตการคาดการณภัยแลงจำเปนตองใชขอมูลความชื้นในดิน เพื่อเพิ่มความแมนยำของขอมูลคาดการณ

ซึ่งการศึกษาขอมูลความชื้นในดินของประเทศไทยยังมีนอย ทั้งที่เปนฐานขอมูลที่สำคัญที่จะนำมาใช
ั

ในการคาดการณพื้นทเสี่ยงภัยแลงของประเทศ ปจจัยที่เกี่ยวของกับระดับความชื้นในดินมีหลายปจจยไมวาจะ
ี่
เปนดน พืช หรือสภาพอากาศ โดยเฉพาะอยางยิ่งปริมาณน้ำฝน ซึ่งเปนปจจัยหลักที่จะสงผลตอระดบความชนในดน
ื้
ั

ิ
ิ
โดยเฉพาะอยางยิ่งในพื้นที่นอกเขตชลประทาน การที่จะไดมาซึ่งขอมูลความชื้นในดินจำเปนตองมการติดตง
ี
้
ั

เครื่องมือหรือมีการเก็บขอมูลจากพื้นที่โดยตรง ซึ่งมีขอจำกัดดานเวลาและคาใชจาย แตในทางตรงกันขาม

การหาขอมูลปริมาณน้ำฝนสามารถทำไดงาย เนื่องจากการวัดปริมาณน้ำฝนทำไดงายกวา ทั้งยังสามารถหาไดงาย
จากหนวยงานตาง ๆ ที่เกี่ยวของ ดังนั้นการทราบความสัมพันธระหวางปริมาณน้ำฝนกับความชื้นในดิน
จะทำใหสามารถหาขอมูลความชื้นดินไดสะดวกและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น ซึ่งสามารถนำขอมูลความชื้นดน
ิ
ไปวิเคราะหรวมกับขอมูลการกระจายตัวของสภาพภูมิอากาศเพื่อจัดทำเปนฐานขอมูล โดยจะทำใหการประเมิน
พื้นที่เสี่ยงภัยแลงมีความแมนยำมากยิ่งขึ้น ชวยใหเกษตรกรสามารถวางแผนการเพาะปลูกพืช
ิ
เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต มีการปรับตัวรับมือใหเขากับภัยแลงที่จะเกิดขึ้น รวมไปถึงการจัดทำปฏิทน
การปลูกพืชในพื้นที่เสี่ยงภัยแลงไดอีกดวย
ั
ุ
1.2 วตถประสงค 

ั
่
ี
1.2.1 เพื่อวิเคราะหความสัมพันธระหวางปริมาณน้ำฝน ลักษณะดินและสภาพการใชทดนทมผลตอระดบ

ี
ี
ิ
่
ความชื้นในดิน
1.2.2 เพื่อเปนฐานขอมลความสัมพันธระหวางปริมาณน้ำฝนกับความชื้นในดินในพื้นที่เสี่ยงภัยแลง
ู
่

1.2.3 เพือทำใหเกษตรกรสามารถจดการระบบเพาะปลกพืชไดอยางมประสทธิภาพ
ั

ี
ิ
ู
